Hacken = niet altijd crimineel: ontdek de wereld van ethisch hacken

Als jij aan het woord “hacken” denkt, zie je dan iemand in een donkere hoodie die inbreekt op een bank? Dan ben je niet de enige. Veel mensen denken bij hackers meteen aan cybercriminelen.

Maar wist je dat er ook hackers zijn die juist samenwerken met bedrijven om hun systemen veiliger te maken? Deze zogenaamde ethische hackers zijn hard nodig in onze digitale wereld.

In deze blog ontdek je wat ethisch hacken is, waarom het relevant is voor jou als aankomend developer, en hoe je er zelf op een legale manier mee aan de slag kunt.

Ethisch hacken betekent dat je “met toestemming” de beveiliging van een systeem test. Je probeert kwetsbaarheden te vinden vóórdat kwaadwillende hackers dat doen. Denk bijvoorbeeld aan:

1. Zwakke of voorspelbare wachtwoorden
2. Fouten in de code (zoals SQL-injectie of XSS)
   • SQL-injectie: via foutieve invoervelden kunnen hackers databasegegevens opvragen of aanpassen.
   • Cross-Site Scripting (XSS): kwaadwillende voegen schadelijke scripts toe aan websites, bijvoorbeeld om cookies te stelen.
   • Slechte netwerkconfiguraties

Deze ‘good guys’ worden ook wel white hat hackers genoemd. Criminele hackers noemen we black hats (die hebben slechte bedoelingen), en daartussenin zitten de grey hats – zij hacken zonder toestemming, maar hebben geen slechte bedoelingen. (Ze publiceren het vaak wel online.)

Als softwareontwikkelaar ben jij (deels) verantwoordelijk voor de veiligheid van je applicatie. Door te leren denken als een hacker kun je:

• Risico’s in je eigen code herkennen
• Gebruikers beter beschermen tegen datalekken of aanvallen
• Sneller kwetsbaarheden spotten én oplossen

Je hoeft geen hacker te worden, maar wél begrijpen hoe ze denken.

Een slecht beveiligde website is als een hamburger zonder servet: rommelig, en je gaat sowieso vlekken maken.

Stel je maakt een loginpagina zonder inputvalidatie. Dan kan een gebruiker met kwade bedoelingen via een SQL-injectie toegang krijgen tot alle gebruikersgegevens.

Een ethisch hacker zou dit testen, het gat ontdekken, en jou hierover informeren: “Hier zit een lek – dit moet je fixen.” Een criminele hacker zou de gegevens stelen en misschien verkopen op het dark web.

Echte hack, echte gevolgen:
Politie getroffen in 2024

In februari 2024 werd Nederland opgeschrikt door een enorme hack:

Wat is er gebeurd?
Een extern bedrijf dat werkmailtjes verstuurde namens de politie, bleek niet goed beveiligd. Criminelen wisten binnen te dringen en kregen toegang tot:

• Namen
• E-mailadressen
• Telefoonnummers
• Werkplekinformatie van politiemedewerkers

Gevolg: De privégegevens van duizenden agenten liggen nu op straat. Dat is niet alleen gênant, maar ook gevaarlijk.

Wat leren we hiervan?
Beveiliging is niet alleen iets voor de ‘techneuten’. Het is onderdeel van elk digitaal systeem. Zelfs grote organisaties kunnen geraakt worden door simpele fouten of slecht beveiligde leveranciers.

Denk hier eens over na: Wat als jouw code onderdeel is van een systeem dat zulke gegevens verwerkt? Hoe zorg jij ervoor dat je software veilig is?

Hoe leer je ethisch hacken?

Gelukkig zijn er veilige manieren om hiermee te oefenen:

• Probeer platforms zoals :
  Certified Secure, TryHackMe, Learn Cyber Security | TryHackMe Cyber Training
• Gebruik tools zoals Burp Suite (code analyse) of Wireshark om netwerkverkeer te analyseren.
• Leer van de OWASP Top 10 – een lijst met veelvoorkomende kwetsbaarheden in webapplicaties OWASP Foundation, the Open Source Foundation for Application Security
• Leer van de OWASP Top 10
  De OWASP Top 10 is een lijst van de 10 meest voorkomende beveiligingsfouten in webapplicaties.  Wil je meer weten? Kijk op owasp.org

Veel van deze tools zijn gratis beschikbaar voor educatief gebruik. Vraag je docent gerust om tips!

Responsible Disclosure:

Kwetsbaarheden netjes melden
Stel je ontdekt per ongeluk een lek in een website of systeem. Wat doe je dan?

In Nederland kun je dit op een nette manier melden via Responsible Disclosure. Veel bedrijven en overheidsinstanties hebben daar richtlijnen voor. Zo kun je als ‘ethische hacker’ bijdragen aan digitale veiligheid, zonder de wet te overtreden.

Let op: ga nooit zomaar zelf hacken of gegevens downloaden. Meld je vondst netjes – vaak via een speciaal e-mailadres zoals security@bedrijf.nl of via een formulier op hun website.

Voorbeeld: De Rijksoverheid heeft een responsible disclosure-beleid. Daarin staat stap voor stap hoe je veilig en legaal een datalek of fout in de beveiliging kunt melden.
Zie bijvoorbeeld: https://www.ncsc.nl/contact/kwetsbaarheid-melden

De link met Privacy, Security en Ethiek

Mijn visie

Wat mij aanspreekt in ethisch hacken, is dat je technische kennis gebruikt voor het goede. Je helpt bedrijven, je leert kritisch denken, en je draagt bij aan een veiligere digitale wereld. Voor mij is dat een mooie balans tussen techniek en verantwoordelijkheid.

Tot slot

Misschien denk je: “Hacken? Dat is niks voor mij.” Maar juist door je te verdiepen in hoe hackers denken, word je een bewustere en sterkere ontwikkelaar.

Of je nu frontend, backend of fullstack gaat – security begint bij jou.

Wil je zelf eens ervaren hoe het voelt om een systeem te ‘kraken’? Maak gratis een account aan op TryHackMe en probeer je eerste challenge. Wedden dat je enthousiast wordt?

Reflectievraag

Zou jij ethisch hacker willen worden? Waarom wel of niet? En hoe kun jij in jouw eigen code nu al rekening houden met veiligheid? Laat het weten in de comments.

• Extra bronnen:
  Wat is hacken en hoe werkt het?
• Hacking | Cybercrimeinfo.nl
• What Is Ethical Hacking? | Ethical Hacking In 8 Minutes | Ethical Hacking Explanation | Simplilearn
• De pentest & ethisch hacken masterguide – Cyberlab
• Ethisch hacken: aanvallen met toestemming – Cyberlab
• Zeven essentiële principes voor het schrijven van veilige programma’s | cybersecurity-bites.be
• What is SQL injection? – Web Security Academy